ڈاکٹر علامہ محمد اقبالؒ دا ڄمݨ ۹ نومبر ۱۸۷۷ء جمعہ دے ڈینھ فجری ویلھے تھیا ۔ اُنھاں دے ابا شیخ نور محمد اتے ماء امام بی بی کشمیری ہن جیندے وݙکے ہجرت کر تے سیالکوٹ آوسیے ہن۔ شیخ نور محمد، اسلام نال ڈونگھی دلچسپی رکھدے ہن، انہاں اقبالؒ کوں محلّہ شوالہ دی مسیت دے خطیب اتے امام مولوی غلام حسین دے مکتب توں دینی تعلیم نال پہل کرائی۔بعد مہاندرے عالمِ دین مولوی میر حسن دی صلاح تے اقبالؒ مولوی میر حسن دے مکتب پڑھݨ لڳ ڳئے جتھاں اقبالؒ عربی اتے فارسی سکھی ۔
علامہ اقبالؒ ’’بالِ جبرئیل‘‘ اچ آپݨے عقیدے دا ایویں اظہار کریندن
غریب و سادہ و رنگیں ہے داستانِ حَرَم
نہایت اس کی حسینؑ ابتدا ہے اسماعیلؑ
اقبالؒ ہک ٻئی جاء تے ایں حقیقت کوں واضح کریندے آھدن جو امام حسین علیہ السلام ظلم دے خلاف ݙٹ تے کھڑے رہوݨ دا سبق ڈتا۔
بر زمینِ کربلا بارید و رفت
لاله در ویرانه ها بارید و رفت
تا قیامت قطعِ استبداد کرد
موجِ خونِ او چمن ایجاد کرد
رمزِ قران از حسین آموختم
ز آتشِ او شعله ها اندوختم
علامہ اقبالؒ معرکۂ کربلا کوں حق و باطل دا ہک بے مثل واقعہ قرار ݙینن:
حقیقتِ ابدی ہے مقامِ شبیریؑ
بدلتےرہتے ہیں اندازِ کوفی و شامی
موسیٰ و فرعون و شبیر و یزید
این دو قوّت از حیات آمد پدید
حکیمُ الاُمّت علامہ محمد اقبالؒ
علامہ محمد اقبالؒ اُمّتِ مسلمہ کو ں جگاونڑ کیتے کردارِ حسینیؑ پاسے توجہ ڈیندے فرمیندن جو اُمّت دیاں ساریاں مشکلاں دا حل کردارِ شبیری اچ لکیا ہویا اے ۔ اوں ذمانے پوری اُمتِ محمدیؐ غلامی دیاں زنجیراں اچ جکڑی ہوئی ہئی اتے نااُمیدی دیاں گھٹاواں چارے پاسے کھنڈیاں ہوئیاں ہن پر اقبال لوکاں کوں رسمِ شبیریؑ ادا کرنڑ دا آھدے رہن، نتاں اقبالؒ دی اے فکر کتاباں اچ ای رہ ونڄے ہا ۔
اخیر مشرق دا اے درخشاں ستارہ ۲۱ اپریل ۱۹۳۸ء دی سویل ٻڈ گیا اتے انھاں کوں بادشاہی مسیت لہور دے پاسو دفنایا ڳئے جتھاں انہاں دا مزار اے۔
