پاڪستان ۽ چين جي وچ ۾ 70 سالا قديم دوستاڻا ويجها لاڳاپا آهن، ايندڙ هفتي چين جي دوري جو منتظر آهيان: وزيراعظم

اسلام آباد – 29 جنوري (اي پي پي) وزيراعظم عمران خان چيو آهي ته پاڪستان ۽ چين جي وچ ۾ 70 سالا قديم دوستاڻا ويجها لاڳاپا آهن، ايندڙ هفتي چين جي دوري جو منتظر آهيان، چين جي تجربن مان فائدو کڻي رهيا آهيون، وڌيڪ سکڻ جا خواهشمند آهيون، وقت سان گڏ پاڪستان ۽ چين جي دوستي وڌيڪ مضبوط ٿيندي، عالمي برادري جيڪڏهن افعانستان جي عوام کي مشڪل جي هن گهڙيءَ ۾ ڇڏي ڏنو ته اتي بدترين انساني بحران جنم وٺندو، اويغور جي معاملي تي تنقيد ۽ ڪشمير تي ڄاڻي واڻي خاموشي اختيار ڪرڻ اولهه جو ٻٽو معيار آهي. چيني ميڊيا کي انٽرويو ۾ وزيراعظم عمران خان چيو ته آئون پنهنجي وفد سان گڏ ايندڙ هفتي جي پڄاڻي تي چين جي دوري جو منتظر آهيان، چين وڃڻ سدائين خوشي جوڳو رهيو آهي، اسان جا 70 سالا قديم لاڳاپا آهن، پاڪستان جي عوام ۽ چين جي عوام جي وچ ۾ گهرا لاڳاپا آهن، ان لاءِ چين وڃڻ سدائين خوشي جو سبب آهي ۽ آئون چين جي دوري جو منتظر آهيان. وزيراعظم چيو ته ٻنهي ملڪن جا لاڳاپا وقت گذرڻ سان گڏ مضبوط تر ٿيا آهن، ان جو بنيادي سبب پاڪستان ۾ موجود اهو احساس آهي ته چين سدائين ضرورت جي وقت ۾ اسان سان گڏ بيٺل رهيو آهي، پاڪستان جڏهن به ڪنهن مشڪل دور مان گذريو چين سدائين اسان سان گڏ بيٺل رهيو ۽ پاڪستان به چين سان گڏ بيٺل رهيو آهي ۽ اسان پاڙيسري آهيون. وزيراعظم چيو ته آئون اسڪول ۾ پڙهندو هئس جڏهن قراقرم هاءِ تعمير ڪئي پئي وئي، اها شاهراهه چين جي حڪومت ۽ پاڪ فوج جي گڏيل تعاون سان تعمير ٿي، اهو هڪ تمام مشڪل منصوبو هو ڇو ته رستو تمام گهڻو ڏکيو هو. ڊگهو جابلو سلسلو هو ۽ مون کي ياد آهي ته ڪيترائي چيني ڪارڪن شاهراهه قراقرم جي تعمير دوران فوت به ٿيا، ان لاءِ اهي لاڳاپا تمام گهرا آهن ۽ وقت گذرڻ سان گڏ اهي وڌيڪ مضبوط ٿيا آهن ۽ سي پيڪ به ٻنهي ملڪن کي وڌيڪ ويجهو ڪري ڇڏيو آهي. هڪ سوال جي جواب ۾ هن چيو ته هي پهريان اولمپڪس آهن نه رڳو سرمائي پر ڪي به جيڪي آئون سڌوسنئون ڏسندس، مون کي ان جو شدت سان انتظار آهي ۽ توهان ڄاڻو ٿا ته آئون هڪ رانديگر رهيو آهيان، پنهنجي زندگي جا اٽڪل 20 سالن آئون هڪ عالمي رانديگر رهيو آهيان، چين جا ماڻهو ڪرڪيٽ نه ٿا کيڏن، مون کي اميد آهي ته جيئن جيئن اسان جا لاڳاپا وڌيڪ مضبوط ٿيندا، اسان چين جي ماڻهن کي ڪرڪيٽ کيڏڻ به سيکاري ڇڏينداسين ته جيئن چين به ڪرڪيٽ کيڏندڙ زبردست ٽيم بڻجي وڃي، آئون ان جو منتظر آهيان ڇو ته بطور رانديگر ٻنهي ملڪن جا ويجها لاڳاپا گڏيل لاڳاپن سان گڏوگڏ منهنجي لاءِ انهن راندين کي ڏسڻ تمام گهڻي دلچسپي جو سبب آهي ڇو ته جڏهن کان سياست ۾ آيو آهيان آئون راندين جا ڪي به مقابلا ڏسڻ کان محروم رهيو آهيان. وزيراعظم چيو ته عالمي وبا سان باقي سمورين شين کان کانسواءِ سڄي دنيا ۾ راندين جا مقابلا تمام وڌيڪ متاثر ٿيا آهن، ان ڏس ۾ چين ۾ سرمائي اولمپڪس منعقد ڪرڻ ساراهه جوڳا آهن. وزيراعظم چيو ته چين جي حوالي سان سڀ کان متاثر ڪندڙ شيءَ جنهن کي هاڻي سڄي دنيا تسليم ڪري ٿي اها چين جو گذريل 35 – 40 سالن دوران 70 ڪروڙ ماڻهن کي غربت مان ڪڍڻ آهي، انساني تاريخ ۾ ان کان اڳ ائين ڪڏهن ناهي ٿيو اها ئي شيءَ سڄي دنيا کي چين جي حوالي سان سڀ کان وڌيڪ متاثر ڪري ٿي، ڀلي انهن جا چين سان سٺا لاڳاپا هجن يا اهي ٻئي طرف هجن يعني چين جي مخالفت ڪندا هجن جڏهن ته سڀني کي تسليم ڪرڻو پوي ٿو ته انساني تاريخ ۾ ان کان اڳ ائين ڪڏهن ناهي ٿيو. هن چيو ته جيڪا شيءَ مون کي چين بابت سڀ کان وڌيڪ متاثر ڪري ٿي اها اها ئي حقيقت آهي، ڇو ته منهنجو به بنيادي مقصد اهو ئي آهي ته پاڪستان ۾ ڪهڙي طريقي سان ماڻهن کي غربت مان ڪڍڻو آهي، توهان ڄاڻو ٿا ته جڏهن آئون چين ويس ته مون خاص طور تي انهن قدمن بابت ڄاڻڻ چاهيو جيڪي غربت جي خاتمي لاءِ اتي کنيا ويا، اهو ئي سبب آهي جو آئون سمجهان ٿو ته چين جي ترقياتي ماڊل جي اسان هتي پاڪستان ۾ پوئيواري ڪرڻ چاهيون ٿا ڇو ته ان ماڊل جي ذريعي چين سڀني کي واڌاري ۾ حصيدار بڻايو جڏهن چين ۾ واڌورو ٿيو ته چين سان گڏ سڄي آبادي ترقي ڪئي، اهو ائين نه هو جيڪو بدقسمتي آهي جيئن ته باقي دنيا ۾ امير امير تر ٿيندا وڃن ٿا ۽ غريب غريب تر، امير ۽ غريب جي وچ ۾ خال وڌندو وڃي ٿو. هن چيو ته حقيقت ۾ اسان عالمي وبا دوران ڏٺو ته غريب ماڻهو غريب تر ٿيو جڏهن ته امير ترين ماڻهو وڌيڪ امير ٿي ويا، چين انهن سمورن ملڪن جي لاءِ هڪ ماڊل آهي جيڪي سمورن ماڻهن جي ترقي چاهين ٿا. وزيراعظم چيو ته اصل ۾ سي پيڪ جي پهرين مرحلي ۾ رابطا وڌائڻ ۽ توانائي جي پيداوار تي ڌيان ڏنو ويو هاڻي سي پيڪ اڳئين مرحلي ۾ داخل ٿي ويو آهي جتي صنعتن کي نئين جاين تي منتقل ڪيو پيو وڃي، اسان پنهنجي خصوصي صنعتي زونز کي ترقي ڏيڻ چاهيون ٿا پوءِ خاص طور تي اسان پنهنجي زرعي شعبي جي پيداوار ۾ اضافي جي لاءِ مدد چاهيون ٿا ڇو ته چين ۾ زرعي ۽ لائيو اسٽاڪ جي شعبن ۾ پيداوار جي شرح پاڪستان جي مقابلي ۾ وڌيڪ آهي، اسان کي ان سلسلي ۾ به مدد گهربل آهي، ان کانسواءِ چين خشڪ سالي کان محفوظ ڪپهه جا ڪيترائي قسم تيار ڪيا آهن، پاڪستان ۾ اسان وٽ اهڙي تمام گهڻي زمين آهي جتي ڪپهه جا اهي قسم پوکي سگهجن ٿا، ان حوالي سان اسان چين کان مدد وٺنداسين، ان کانسواءِ ٽيڪنالاجي ۽ انفارميشن ٽيڪنالاجي جو شعبو به آهي ۽ ٽيڪنالاجي جي شعبي ۾ انقلاب دنيا جو مستقبل آهي، چين ان ڏس ۾ تمام گهڻي ترقي ڪئي آهي ۽ ان شعبي ۾ به اسان چين کان مدد چاهينداسين. سنڪيانگ ۾ اويغور سان سلوڪ جي حوالي سان سوال جي جواب ۾ وزيراعظم چيو ته اويغور سان ٿيندڙ سلوڪ جي حوالي سان اولهه ۾ تمام گهڻي تنقيد ٿي رهي آهي، اسان چين ۾ پنهنجي سفير معين الحق کي اتي موڪليو ۽ هن رپورٽ ڏني آهي ته زميني حقيقتون بلڪل مختلف آهن، پاڪستان ۾ اسان جي لاءِ اهو تمام گهڻو مشڪل آهي ته هڪ طرف اهي اويغور جي ڳالهه ڪن ٿا پر اولهه ۾ اهي ڪشمير بابت وڌيڪ ڳالهه نه ٿا ڪن ڇو ته ڪشمير ۾ ڀارت پاران انساني حقن جي بدترين پائمالي ڪئي وئي آهي ۽ هڪ طريقي سان اولهه ڪشمير تي ڄاڻي واڻي خاموشي اختيار ڪئي آهي جتي اٽڪل 90 لک ماڻهو مشڪل ترين حالتن ۾ 8 لک ڀارتي فوج جي موجودگي ۾ هڪ کليل جيل ۾ رهي رهيا آهن، اولهه جو ٻٽو معيار آهي ۽ اسان جي لاءِ اها هڪ مشڪل صورتحال آهي. افغانستان جي صورتحال بابت سوال جي جواب ۾ وزيراعظم چيو ته افغانستان 40 سالن کان مشڪل صورتحال ۾ رهيو آهي، ان جو سبب اهو آهي ته 40 سالن تائين ٻاهرئين طاقتن افغانستان کي ميدان جنگ بڻائي رکيو ته 40 سالن تائين افغانستان جي ماڻهن مشڪلاتون برداشت ڪيون ۽ هاڻي 40 سالن کانپوءِ افغانستان ۾ امن قائم ٿيڻ جو موقعو هٿ آيو آهي، هن وقت افغانستان ۾ ڪا جنگ نه ٿي رهي آهي ۽ چار ڏهاڪن کانپوءِ ائين ٿي رهيو آهي، انهن حالتن ۾ عالمي برادري کي اهو سمجهڻ گهرجي ته جن ماڻهن 40 سالن تائين مشڪلاتون برداشت ڪيون آهن ۽ هاڻي جڏهن پرڏيهي فوجيون افغانستان مان هليون ويون آهن، اهي ان جي نتيجن کان هٽي ڪري افغانستان کي ائين ڇڏي نه ٿا سگهن ته افغانستان جا ماڻهو اهڙين حالتن ۾ ڪيئن گذارو ڪندا ڇو ته جڏهن 1989ع ۾ سوويت فوجون افغانستان کي خدا حافظ چئي ويون ۽ ٻين به اهو ئي ڪيو جنهن کانپوءِ افغانستان ۾ گهرو ويڙهه شروع ٿي وئي جنهن ۾ 2 لک افغاني مارجي ويا ۽ ملڪ ۾ هڪ اضطرابي ڪيفيت هئي ۽ ان افراتفري ۾ طالبان جنم ورتو ۽ هاڻي 20 سالن کانپوءِ جيڪڏهن هڪ ڀيرو ٻيهر سڀ افعانستان کي ڇڏي ڏين ٿا ته افغانستان جي چار ڪروڙ عوام کي بدترين انساني بحران کي منهن ڏيڻو پوندو ۽ ان کان وڌيڪ اهو ته جيڪڏهن افغانستان ۾ بحران پيدا ٿئي ٿو ته ممڪن آهي ته اهي ئي حالتون پيدا ٿي وڃن جيڪي 20 سال اڳ پيدا ٿيون هيون، جڏهن آمريڪي فوجي افغانستان ۾ داخل ٿيا هئا، جيڪڏهن بحران پيدا ٿئي ٿو ته انهي صورتحال کي منهن ڏيڻو پئجي سگهي ٿو ان لاءِ عالمي برادري کي رڳو اتي چار ڪروڙ انسانن بابت سوچڻ گهرجي، ڀلي انهن کي طالبان حڪومت پسند آهي يا نه، ان ڳالهه جي ثانوي اهميت هجڻ گهرجي، افغانستان جي عوام جي ڀلائي پهرين ترجيح هجڻ گهرجي، انهن کي هن وقت بدترين انساني بحران درپيش آهي ۽ انهن کي جيترو جلد ممڪن ٿي سگهي امداد جي ضرورت آهي. وزيراعظم چين جي عوام کي نئين قمري سال ۾ مبارڪباد ڏيندي چيو ته منهنجي اميد آهي ته چين سان اسان جا لاڳاپا اهڙا هجن جيڪي ٻنهي ملڪن جي لاءِ گڏيل طور تي فائديمند هجن، اسان پاڪستان ۾ معيشت کي بهتر بڻائڻ ۽ ماڻهن جي ڀلائي سان گڏوگڏ انهن کي غربت مان ڪڍڻ جي لاءِ ڪوششون ڪري رهيا آهن، اسان اڳ ۾ ئي چين جي تجربن مان فائدو کڻي رهيا آهيون هڪ شيءَ جنهن جو آئون ذڪر ڪرڻ وسري ويس اها اها آهي ته اسان چين کان سکڻ چاهيون ٿا ته انهن وڏا وڏا شهر ڪيئن تعمير ڪيا آهن، چين ۾ تمام وڏا وڏا شهر آهن ۽ جهڙي طرح انهن وڏن شهرن جا مسئلا حل ڪيا آهن، منهنجي مراد فضائي آلودگي ۽ ڪچري وغيره کي منهن ڏيڻ بابت آهي، ان حوالي سان اسان انهن کان سکڻ چاهيون ٿا هڪ وڏي شهر ۾ انهن شين جا انتظام ڪرڻ هڪ سائنس آهي، بدقسمتي سان اسان جا شهر وڏي تيزي سان پکڙجي رهيا آهن، پاڪستان ۾ شهرن جي ڦهلاءُ جو رجحان سڀ کان وڌيڪ آهي، اسان چين کان اهو به ڄاڻڻ چاهينداسين ته شهري ترقي جي حوالي سان انهن ڪهڙا قدم کنيا آهن. هڪ سوال جي جواب ۾ وزيراعظم عمران خان چيو ته گلگت بلتستان ۽ خيبرپختونخواهه ۾ اسڪيئنگ جي لاءِ موزون علائقا آهن، پاڪستان ۾ ان راند تي ڌيان نه ڏنو ويو، گلگت بلتستان ۽ خيبرپختونخواهه ۾ اسڪيئنگ جي راند تي ڌيان ڏئي رهيا آهيون، چين سان گڏجي اسڪيئنگ جي راند تي ڌيان ڏئي سگهجي ٿو.