اسلام آباد – 06 جنوري (اي پي پي) پرڏيهي وزير مخدوم شاهه محمود قريشي چيو آهي ته ڪرپشن، سياسي، معاشي، سماجي، ثقافتي ۽ ترقي جي حق سميت سمورن انساني حقن جي راهه ۾ ايندڙ سڀ کان وڏي رڪاوٽ آهي، ڪرپشن کي انساني حقن جي مسئلي جي طور تي ڏسڻو پوندو، گڏيل قومن جي 2030ع جي ايجنڊا ۽ پائيدار ترقي جي هدفن کي حاصل ڪرڻ لاءِ ڪرپشن جي خلاف اسان جي جنگ لازمي آهي، جن ملڪن ۾ لُٽيل دولت رکي وئي آهي، اهي لُٽيل اثاثا شرطن کانسواءِ انهن ملڪن کي واپس ڪن، منظم لُٽ مار ۽ ناجائز اثاثن جي غير قانوني منتقلي جا اسرندڙ قومن تي بي پناهه منفي اثر ۽ نتيجا مرتب ٿي رهيا آهن. هو ڪرپشن جي مقابلي ۽ ان جي انساني حقن جي ايجنڊا کي حاصل ڪرڻ جي عمل تي پوندڙ سنگين اثرن جي موضوعن تي ”او آءِ سي“ جي خودمختيار مستقل انساني حقن واري ڪميشن پاران سيمينار کي خطاب ڪري رهيو هو.
پرڏيهي وزير چيو ته وزيراعظم عمران خان جي ويزن جي روشني ۾ ڪرپشن جي خلاف جنگ ۽ جمله انساني حقن جي تحفظ کي يقيني بڻائڻ، اسان جي حڪومت جي اولين ترجيحن ۾ سرفهرست آهي، اها بهترين حڪمراني ۽ جمهوريت جي پاڙن تي ضرب لڳائيندي، رياستي ادارن تي عوامي اعتماد کي مجروح ڪندي ۽ قانوني جي حڪمراني تي اثر انداز ٿيندي آهي. ڪرپشن، شفافيت، احتساب ۽ جوابدهي، انصاف ۽ منصفاڻي ۽ هڪجهڙن موقعن جي فراهمي جي قدرن جي خلاف آهي. ڪرپشن جي نتيجي ۾ اسرندڙ ملڪن کان ناجائز دولت وڏي مقدار ۾ ٻاهرين ملڪ هلي ويندي آهي، ان تي وڌيڪ معاشي خسارن جو وڏو بار پيدا ٿيندو آهي، ڪرپشن، حڪومتي نظام کي غير مستعد ۽ عضو معطل بڻائي رکڻ کانسواءِ عوامي وسيلا انهن ضرورتمندن کان ڇني وٺندي آهي جنهن جي لاءِ اهي مختص ڪيا ويا هوندا آهن. پرڏيهي وزير چيو ته مالياتي جوابدهي، شفافيت ۽ ساک (ايف اي سي ٽي آءِ) تي گڏيل قومن جي اعليٰ سطحي پينل ڪاٿو لڳايو آهي ته لُٽيل 7 کرب ڊالر جي وڏي رقم مالياتي طور تي ڏور ”محفوظ ٺڪاڻن“ ۾ لڪائي وئي آهي. منظم لُٽ مار ۽ ناجائز اثاثن جي غير قانوني منتقلي جا اسرندڙ قومن تي بي پناهه منفي اثر ۽ نتيجا مرتب ٿيا آهن، ان ڳالهه ۾ ڪا به ٻي راءِ نه آهي ته عوامي خزاني مان لُٽيل ان دولت سان تعمير ۽ ترقي لاءِ گهربل، ضرورتن کي پورو ڪري سگهجيو پئي، عوام کي غربت مان ڇوٽڪارو ڏياري سگهجيو پئي، ٻارن جي تعليم فراهم ٿي سگهي پئي، ان رقم مان، خاندانن کي ضروري دوائون فراهم ٿي پئي سگهيون ۽ هر روز موت جي منهن ۾ ويندڙ هزارين ماڻهن کي بچائي سگهجي ها، هن چيو ته ڪورونا عالمي وبا موجوده عدم برابري جي خليج کي وڌيڪ وڌائي ڇڏيو آهي لکين ماڻهن کي بدترين غربت ۾ ڌڪي ڇڏيو آهي ۽ لکين ماڻهو ان جي نتيجي ۾ روزگار کان محروم ٿي چڪا آهن، انهن حالتن ۾ ڪرپشن ۽ ناجائز سرمائي جو وهڪري کي جاري رهڻ ڏيڻ ڪنهن ڏوهه کان گهٽ نه آهي، قومي ۽ عالمي سطح تي فوري ۽ ڀرپور ڪارروائي جي ضرورت آهي ته جيئن اسرندڙ ملڪن جو وهندڙ رت بند ٿي سگهي. پرڏيهي وزير چيو ته ڪرپشن جي خلاف گڏيل قومن جي ڪنوينشن (يو اين سي اي سي) کي منظور ٿئي 15 سال گذري چڪا آهن، اهو ڪنوينشن ان وقت رشوت جي روڪٿام جو واحد عالمي قانون آهي، اسان کي گڏيل قومن جي رشوت جي روڪٿام جي ڪنوينشن تحت برآمد ٿيندڙ ناجائز دولت جي ڏس ۾ اضافي پروٽوڪول (ضابطي) جي امڪان جي راهه به ڳولڻ گهرجي ته جئين ان عالمي قانون جي مدد ممڪن ٿي سگهي. ان سان گڏوگڏ ڪرپشن کي انساني حقن جي مسئلي جي طور تي ڏسڻو پوندو ۽ ان ڏس ۾ ”انساني حقن جي بنياد“ تي ڪرپشن جي خلاف سرگرم عمل ٿيڻو پوندو ته جيئن ڪرپشن جي روڪٿام ۽ ان کان بچاءُ جي ڪوششن کي سگهه ملي ۽ عالمي سطح تي رشوت جي روڪٿام جي قانونن ۽ ضابطن تي موثر عملدرآمد فروغ وٺي. هن وقت تائين ڪرپشن ناقابل شڪست رهي تنهنڪري انساني حقن جي فراهمي جي ڏس ۾ به ڪجهه اڳڀرائي ٿي سگهي ٿي،
هن چيو ته اسلام اهڙو نظام آهي جيڪو اسان کي انساني زندگي جي هر رخ تي رهنمائي فراهم ڪندو آهي، اسلامي تعليمات جي روشني ۾ وزيراعظم عمران خان ڪرپشن کان پاڪ پاڪستان جو ويزن ڏنو. پرڏيهي وزير چيو ته اسان جي مسلسل ڪوششن جي نتيجي ۾ واضح مثبت سماجي ۽ معاشي تبديليون ڏسڻ ۾ اچي رهيون آهن، پرڏيهي وزير چيو ته او آءِ سي ملڪن کي اهڙي تخليقي خيالن ۽ قدمن جو ڏاهپ سان پتو لڳائڻو پوندو جنهن سان ڪرپشن کان بچاءُ ۽ ان جي ارتڪاب تي سزا کان ڇوٽ جي خاتمي جو موجوده عالمي فريم ورڪ وڌيڪ توانو ٿئي. هن چيو ته ايف اي سي ٽي آءِ پينل رپورٽ ۽ گذريل سال ڪرپشن جي خلاف گڏيل قومن جي جنرل اسيمبلي جو اولين خصوصي اجلاس ۽ ان ۾ سياسي ڊڪليئريشن جي منظوري، ڪرپشن سان مقابلي ۽ ان کان بچاءُ جي عالمي ڪوششن ۾ هڪ اهم سنگ ميل آهي،تنهن هوندي به اهي دستاويز ان وقت تائين بامعنيٰ قدمن ۾ تبديل نٿا ٿي سگهن جيستائين انهن تي جذبي ۽ همت سان عمل پيرا ٿيڻ جو طريقيڪار موجود نه هوندا. ان ڏس ۾ او آءِ سي ملڪن کي جرائتمنداڻا قدم کڻڻا پوندا. اول قدم جي طور تي او آءِ سي بين الحڪومتي ايڊهاڪ ڪميٽي جي قيام تي غور ڪري سگهي ٿي جيڪا ضمني قانوني فريم ورڪ جي لاءِ ٺوس ۽ ٽيڪنيڪي تجويزون جوڙي.
ان ڏس ۾ او آءِ سي جي ماهرن جي تجويز ڪيل ايڊهاڪ ڪميٽي هيٺ ڏنل ترجيحي رخن تي غور ڪري سگهي ٿي، پهريون او آءِ سي ملڪن جي اندر ڪرپشن ۽ لُٽيل اثاثن جي مسئلي تي گڏيل قانوني مدد لاءِ او آءِ سي جو پروٽوڪول ۽ عملدرآمد جو طريقيڪار جوڙيو وڃي، ٻيو گڏيل قومن جي ڇٽي هيٺ متحد، شفاف، ۽ اجتماعي نظام تيار ڪيو وڃي جيڪو ناجائز دولت جي وهڪري ۽ لُٽيل اثاثن جي واپسي جي نگراني جي عالمي قانوني فريم ورڪ کي سگهه ڏي. ٽيون گلوبل بينيفيشل اونرشپ رجسٽري، قائم ڪئي وڃي، چوٿون ڪرپشن جي بنياد تي ٿيندڙ عدم برابري تي ٻڌل سيڙپڪاراڻي معاهدن تي نظرثاني ۽ انهن جي نئين سر جوڙجڪ ڪئي وڃي، حتمي شڪل ڏيڻ کانپوءِ انهن تجويزن کي يو اين سي اي سي ڪانفرنس آف اسٽيٽ پارٽيز ۾ غور لاءِ پيش ڪري سگهجي ٿو. پرڏيهي وزير واضح ڪيو ته ڪرپشن جي خاتمي لاءِ پاڪستان جي عزم ۽ عهد واضح ۽ مضبوط آهي، گڏيل قومن جي 2030ع جي ايجنڊا ۽ پائيدار ترقي جي هدفن کي حاصل ڪرڻ لاءِ ڪرپشن جي خلاف اسان جي جنگ لازمي آهي، اسان کي ڪمزور رخن جي حل، قومي ۽ عالمي سطح تي ڪرپشن جي موقعن جي فراهمي جي تدارڪ لاءِ متحد ٿيڻو پوندو، او آءِ سي جي ميمبر ملڪن، تعليمي ماهرن ۽ پريڪٽيشنرز جو اڄ جو اجتماع بدعنواني جي لعنت خاص طور تي قانوني مالياتي وهڪري کي روڪڻ جي لاءِ گڏيل حڪمت عملي جوڙڻ ۾ مدد ڪندو، اسان ان سيمينار جي نتيجي ۾ اسلام آباد پڌرنامي جي شڪل ۾ دستاويز جي منتظر آهيون.
